ÜYELERİN PARASAL YÜKÜMLÜLÜĞÜ
Esnaf ve sanatkârların kayıt olacağı sicil müdürlüğü ve odalara, odaların birlik ve federasyona birlik ve federasyonların da Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu’na ödeyeceği (aidat ücret vs.) 5362 sayılı kanunun 61, 69 ve 70’inci maddelerinde belirtilmiştir. Bir esnaf ve sanatkâr, çalışmaya başladığı tarihten itibaren otuz gün içinde kendisinin bağlı bulunduğu sicile tescil ve sicil gazetesinde ilan ettirmekle yükümlüdür: aynı kanunun 6’ıncı maddesi gereğince sicile kayıt olan esnaf ve sanatkâra ait bilgiler elektronik ortamda ilgili odaya gönderilir. Oda ilk toplantıda üyelik kararı alır.
1-Sicile kayıt sırasında ödenen:
a- Gazete ilan bedeli: Tamamı TESK’e ödenmektedir.
b-Maliye harç pulu: Maliyeye ödenmektedir.
c- Konfederasyon payı: TESK’e ödenmektedir.
d-Evrak bedeli:
e- Birlik payı: Birliğe ödenmektedir.
f- Birlik kayıt ücreti: Birliğe ödenmektedir.
g- Odaya kayıt ücreti: Odaya ödenmektedir.
Sicile kayıt sırasında alınan bu bedel harç ve ücretleri yönetmelikte belirtilen usul, esas ve hadler dahilinde ve tahsil edilmekte, ilgili kurum ve kuruluşlara Banka aracılığı ile dağıtılmaktadır.
2- Odalar ve üst kuruluşlara ödenen:
a- Yıllık aidat: üye olunan odaya, ödenmektedir.
b- Düzenlenecek belge ve hizmet karşılığı:
Odaya ve üst kuruluşlara ödenmektedir.
c- Katılma payı: Odaların bağlı olduğu birlik ve federasyona, birlik ve federasyonlarca da Konfederasyona ödenmektedir.
Ayrıca, Kanunun 14’üncü maddesinde belirtilen diğer gelirler oda, 25. maddesinde belirtilen diğer gelirler birlik 32’inci maddesinde belirtilen diğer gelirler federasyon ve 41’inci maddesinde belirtilen diğer gelirler konfederasyon tarafından tahsil edilmektedir.
Oda ve üst kuruluşlarının geliri, özellikle 100 üye ile faal sayılan bir meslek kuruluşu açısından düşünülünce az ama tek tek üye bakımından ele alındığında ise ciddi manada yüksektir. Keza, sicil kaydında örneğin gazete ilan bedelinin oldukça yüksek olmasına karşın, tamamının Konfederasyona gönderilmesi, ilgili odaya bundan hiç pay ayrılmaması adaletle bağdaşmamaktadır.
5362 sayılı Kanunun 6’ıncı maddesi son fıkrasına aykırı olmasına rağmen esnaf ve sanatkârların ticaret sicili ve odasına kaydolmalarının önemli bir nedeni de kayıt sırasında alınan ücret ve oda aidatının yüksek olmasıdır.
Elbette bu durum ticaret sicili ve odası için bir hak doğurmaz ve 6’ıncı maddeye aykırı kayıt yapılması işlemi yapanlar için sorumluluk sebebidir. Ancak belirttiğimiz hususların esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları ve bakanlık tarafından dikkate alınması önem arz etmektedir.
Üzerinde önemle durulması gereken bir husus da üyelere yük olmayacak şekilde yeni gelir kaynakları sağlamaktır. Esnaf ve sanatkârları üzen hatta öfkelendiren bir uygulama ise meslek değiştirme, nakil sayılacak ve sicil kaydını kapatma gibi hallerde ödemek zorunda olduğu harç ve masraflardır. İlgili kişi “Kayıtta ödedim, üyeliğim sırasında ödedim, şimdi işimi kapattım, yasa gereği yine ödemen gerekiyor” deniliyor. Tacir konumuna gelmemiş, şirketleşmemiş ve genellikle iflas etmiş bir insanın sicil kaydını kapatmak için ödeme yapması demek. Bana göre de üzerinde durulması gereken ciddi bir meseledir.
Sonuç olarak önerim: Üyelerin üzerindeki parasal yükümlülükler elverdiği oranda en aza indirilmeli, meslek kuruluşlarına yeni kaynaklar sağlanmalı, özellikle sicil kaydı sırasında tahsil edilen gazete ilan bedelinden ilgili odaya birliğe ve federasyona pay ayrılmalıdır.
