Ahilik kelimesi; eli açık, cömert anlamına gelmektedir. Türkçede bin yıl önce kullanılan “akı” kelimesinin zamanla değişerek “ahi” şeklini aldığı düşünülmektedir. Ayrıca, Arapça kökenli “kardeş” anlamına da gelir.
AHİLİĞİN KURULMA GEREKÇESİ:
Büyük Selçuklu Devleti Sultanı Alparslan’ın, 1071 yılında Doğu Roma Devletine karşı kazandığı Malazgirt zaferinin ardından Anadolu’ya akın akın Türk toplulukları gelmiştir. Gelen bu topluluklar Doğu Romalılardan boşalan yerleşim yerlerine yerleşmişlerdir.
Ahi Evran’ın da yaşadığı çağda, Anadolu Selçuklu Devleti; Orta Asya’dan boylar halinde gelen Türkleri Anadolu’ya yerleştirirken yeni köyler kurduğu gibi, Doğu Roma şehirlerine de Müslüman Türkler yerleştirilmiştir. Anadolu Selçuklu Sultanları, devleti güçlendirmek ve Selçuklu bilincini oluşturmak için, Türk boylarını bir tek bölgeye değil, her boydan gelen insanları birbirine yakın köyler kurarak yerleştirmeyi tercih etmişlerdir. Birbirinden farklı boylara mensup ailelerin kaynaşması için, toplumun yeniden teşkilatlanmasını zorunlu hale getirmişlerdir.
Öte yandan, bu şekilde şehirlere yerleştirilen meslek ve sanat sahibi Türk topluluklarının, teşkilatlanmış olan yerli esnafa karşı korunması gereklilik göstermiştir. Çağının önemli düşünürü olan Ahi Evran, Türk esnaf ve sanatkarlarının bu sorununu çözmek için Ahilik Teşkilatını kurmuştur.
Ahilik Teşkilatı, Türk esnafının güçlenmesini sağlamıştır. Bu bakımdan Ahilik Teşkilatı, Anadolu Selçuklu Devletinin ticarete verdiği önemi desteklemiştir. Ahilik Teşkilatının kısa zamanda tüm Anadolu kent ve köylerine yayılması, Ahi Evran ve Ahilerin Selçuklu Devletinin siyaseti ile uyumlu olmalarından kaynaklandığı da bir gerçektir. Bazı Selçuklu sultanları, Ahi Evran ve Ahiliğe önemli destekler vermişlerdir.
