CUMHURBAŞKANI SEÇİMİ
26 Ocak 2012 günlü ve 28185 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ve aynı tarih itibariyle yürürlüğe giren 6271 nolu Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunun amacı; Cumhurbaşkanı seçimine, Cumhurbaşkanı adaylarında aranacak niteliklere, seçim öncesi, seçim günü ve seçim sonrası yapılması gereken işlemlere ilişkin usul ve esasları düzenlemektir. Biz de 10 Ağustosta yapılacak Cumhurbaşkanı seçimi nedeniyle bu konuyu özetleyerek sunmak istedik.
• bilindiği üzere Cumhuriyetin ilanından bu yana Cumhurbaşkanları hep TBMM tarafından seçilmekteydi. İlk defa 10 Ağustos 2014 tarihinde halk tarafından seçilecektir. Bu tarihte adaylardan biri geçerli oyların salt çoğunluğunu (%50’sinin üstü) almazsa, 24 Ağustos 2014 tarihinde en çok oy alan iki aday seçime katılacak ve geçerli oyların çoğunluğunu alan Cumhurbaşkanı seçilecektir.
- Bu seçimde yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları da 26.04.196 günü ve 298 Sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve seçmen kütükleri Hakkında Kanun Hükümleri çerçevesinde oy kullanacaktır.
- Cumhurbaşkanlığı seçimleri beş yılda bir yapılır ve aynı kişi en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir.
- “İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin ölümü veya seçilme yeterliliğini kaybetmesi halinde, ikinci oylama, boşalan adaylığın birinci oylamadaki sıraya göre ikame edilmesi suretiyle yapılır. Bunların dışındaki sebeplerle boşalma olması halinde ikame yoluna gidilmez.”
- Cumhurbaşkanlığı makamının ölüm, çekilme veya başka bir sebeple boşalması halinde, yenisi seçilinceye kadar, TBMM Başkanı Cumhurbaşkanlığı’na vekalet eder
- TBMM savaş nedeniyle Cumhurbaşkanı seçimlerinin yapılmasını uygun görmezse, seçimi bir yıl erteler, geri bırakma nedeni devam ederse erteleme tekrarlanabilir.
- Cumhurbaşkanlığı’na aday olabilmek için 40 yaşını doldurmuş ve yüksek öğrenim yapmış olmak gerekir.
- Cumhurbaşkanlığı adaylığı niteliğini taşıyan kimsenin Millet Meclisi üyesi olması şart olmayıp, bu nitelikleri taşıyan her Türk vatandaşı aday olabilir. Ancak bir koşul daha vardır. O da aday olabilmek için en az 20 milletvekilinin teklifi gerekmektedir. Genel seçimlerde, aldıkları geçerli oylar toplamı birlikte hesaplandığında , %10 ‘u geçen siyasi partiler ortak aday gösterilebilir. Her bir siyasi parti ancak bir aday için teklifte bulunabilir. Aday gösterilen kişinin yazılı muvalakatı şarttır.
- Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluş ile sendikaların yönetim kurulu ve denetim kurulu üyeleri dahil, Kanunun 11’inci maddesinde belirtilen meslek mensupları ve görevliler aday listesinin kesinleştiği tarih itibariyle görevlerinden ayrılmış sayılır. Bu durum Yüksek Seçim Kurulu tarafından derhal ilgili bakanlığa bildirilir.
- Birinci oylamada, kesin aday listesinin Resmi Gazete’de yayımından itibaren, oy verme günü saat 17.00’ye kadar aday listesinde meydana gelecek eksilmeler, değişikliği gerektirmektedir.
- Propaganda dönemi, aday listesinin kesinleştiği gün başlamakta, oylamaların yapılacağı günden itibaren önceki gün 18.00’de sona erer. Bu süre içinde TRT’de yapılacak propaganda yayınlarının tam bir tarafsızlık ve eşitlik içinde yapılması Yüksek Seçim Kurulu ile TRT Kurumu tarafından sağlanır.
- Adaylar, mal bildiriminde bulunmak zorundadır. Her kişinin adaylara yapabileceği nakdi yardım miktarı, her bir tur için en yüksek devlet memurunda mali haklar kapsamında fiilen yapılmakta olan her türlü ödemelerin bir aylık brüt tutarını aşamaz. Adaylar ödünç para kabul edemez, yabancı devletlerden, uluslararası kuruluşlardan, tüzel kişilerden ve Türk uyruğunda olmayan gerçek kişilerden bağış alamaz.
- Seçim sonuçlarına yapılan itirazın kısmen veya tamamen kabulü ve iptali halinde, Yüksek Seçim Kurulu iptal edilen kısmın ülke genelindeki seçim sonuçlarına etkisi olup olmadığını göz önüne alır; söz konusu seçim çevrelerinde seçimlerin yenileyip yenilenmeyeceğine karar verir.
Cumhurbaşkanı seçiminin ülkemize, milletimize ve insanlığa hayırlı olmasını dileğiyle…